Γεωργία Σ. Τζαμαλούκα | Σε τί Πόλη Θέλουμε να ζούμε;

*Άρθρο της Γεωργίας Σ. Τζαμαλούκα

Στην πόλη του Ναυπλίου, η συζήτηση περί του αστικού και περιαστικού πράσινου  επεκτείνεται όσο πλησιάζουν οι δημοτικές εκλογές. Φαίνεται ότι αυτή η αύξηση του ενδιαφέροντος οφείλεται στην απαίτηση των πολιτών για ένα πιο εξελιγμένο αστικό περιβάλλον και υψηλότερη ποιότητα ζωής. Είναι δυνατόν επίσης να σχετίζεται με τη νέα οικολογική ευαισθησία που χαρακτηρίζει την εποχή μας, όπως επίσης και το γεγονός ότι η φύση σε ένα μεγάλο ποσοστό έχει σχεδόν αστικοποιηθεί ή αλλιώς οι πόλεις είναι όλο και πιό συχνά μέσα στην φύση. Επίσης οι  περισσότεροι Έλληνες σήμερα έχουν επισκεφθεί τουλάχιστον κάποια πόλη εκτός Ελλάδας και έχουν ζηλέψει την ρυμοτομία και τον σχεδιασμό των πόλεων που έχουν επισκεφτεί και κυρίως την καλαισθησία.

 Mια μεγάλη αστική πόλη όπως το Ναύπλιο πρέπει να έχει τη δυνατότητα να διατηρεί και να αναπτύσσει το αστικό και περιαστικό πράσινό της χωρίς να εξαρτάται από προεκλογικές περιόδους ή από τις αποφάσεις των κάθε φορά εκλεγμένων αξιωματούχων.

Σημαντικά έργα κοινής ωφέλειας, ειδικά αυτά που σχετίζονται με πάρκα αναψυχής και το αστικό πράσινο, δεν πρέπει να σχεδιάζονται με βιασύνη. Αντιθέτως, πρέπει να εκπονούνται με μακροπρόθεσμο προγραμματισμό, σεβόμενα τόσο τις ανάγκες των πολιτών , τον περιβαλλοντικό τους αντίκτυπο καθώς και την γοητεία που μπορούν να ασκούν στους τουρίστες. Δεν είναι ομορφιά τα τραπεζοκαθίσματα μόνο. Πως να το κάνουμε. Έχει χαθεί η αναλογία μεταξύ πλατείας και τραπεζοκαθισμάτων. Η λογική της αρπαχτής είναι κοντόφθαλμη.

 Η διατήρηση και η ανάπτυξη του πράσινου πρέπει να είναι βιώσιμες και συνεκτικές, και αυτό πρέπει να αντιμετωπίζεται ως προτεραιότητα πέραν των προεκλογικών περιόδων. Θα πρέπει τέλος να υπάρχει μια συνέχεια στην διαχείριση/συντήρηση και να μην γίνεται αποσπασματικά και χωρίς σχεδιασμό.

Δέντρα και Φυτά  

Η επιλογή των δέντρων και των φυτών που ενσωματώνονται σε πράσινα έργα πρέπει να επικεντρώνεται σε μία βασική αρχή: την προστασία του περιβάλλοντος και την αειφορία. Τα φυτά που επιλέγονται θα πρέπει να είναι ενδημικά της περιοχής και να τοποθετούνται σε εδάφη κατάλληλα για το είδος τους. Φυσικά, πολλές φορές επιλέγουμε εντυπωσιακά ξένα είδη λόγω της ομορφιάς τους, αλλά αυτή η επιλογή πρέπει να γίνεται με προσοχή, καθώς μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην τοπική χλωρίδα.

  Η κοπή των δένδρων

Η κοπή των δέντρων, παρ' ότι είναι απαραίτητη για τη διαχείριση του αστικού πράσινου, πρέπει να πραγματοποιείται με προϋποθέσεις και από εκπαιδευμένο και ειδικευμένο προσωπικό. Τα δέντρα είναι φυτά τα οποία έχουν πολύ βραδεία ανάπτυξη και για αυτό η αντικατάσταση τους δεν είναι εύκολη. Θα πρέπει λοιπόν να γίνονται στρατηγικά οι κοπές των δέντρων ώστε να μην απογυμνώνονται ολόκληρα πάρκα ή δρόμοι, και φυσικά μετά τις κοπές θα πρέπει να φυτεύονται νέα δενδρύλλια για να πάρουν την θέση των παλιών.

Όσα δέντρα αφαιρούνται λόγω αστικού κίνδυνου, θα ήταν καλό να προστίθενται σε αντίστοιχο αριθμό στους νέους σχεδιασμούς του αστικού πράσινου. Είναι παγκοίνως γνωστό ότι τα δέντρα παράγουν οξυγόνο, και έτσι αυτή η διαδικασία είναι ζωτικής σημασίας. Εκτός από το στρες των ίδιων των δέντρων μετά από την ασυλόγιστη και μετά μανίας κοπή τους και αφήνοντας στην θέση τους έναν χώρο άθλια κενό: «κόψτε τα δέντρα που μου κόβουν τα ντουβάρια», (προφητικό τραγούδι του κωμικού Χάρυ Κλιν), δεν αντικαθίστανται ή αντικαθίστανται με άσχετα φυτά, πόες  ή σκυλλοκρέμυδα!

Πάρκα και Πλατείες

Τα πάρκα και οι πλατείες μιας μεγάλης πόλης θα πρέπει επίσης να έχουν σχεδιαστεί για πολλαπλές χρήσεις. Θα πρέπει να μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες των πολιτών ανεξαρτήτως ηλικίας και ενδιαφερόντων.

 Όπως είναι αναμενόμενο τα μεγαλύτερα σε έκταση πάρκα προσφέρουν ευκαιρίες για μια ευρύτερη ποικιλία παροχών, αυτό όμως δεν μας εμποδίζει να σχεδιάζουμε και τις πλατείες με πολλαπλές χρήσεις. Μερικά παραδείγματα για τα μεγάλα πάρκα είναι: ποδηλατοδρόμος, πεζοδρόμος, παιδική χαρά, πίστες δραστηριοτήτων (σκεϊτ, καρτ κ.α.).  Σε μικρότερους χώρους μπορούμε να έχουμε καθίσματα, μηχανήματα γυμναστικής, τοίχους αναρρίχησης και πολλά άλλα. Και φυσικά όχι δάπεδα με αμμοχάλικα κακής ποιότητας που τρίβονται αμέσως μόλις οι περιπατητές αρχίζουν να πατούν επάνω τους!

Τα Ζώα στην Πόλη

Η αστική πανίδα είναι επίσης ένα μεγάλο μέρος μιας πόλης που πολλές φορές το ξεχνάμε. Τα ζώα της πόλης είτε είναι βλαβερά είτε απλοί συγκάτοικοι και πολλές φορές δεν τα λαμβάνουμε υπόψιν. Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πολλά ζώα έχουν εξελιχθεί για να ζουν με τους ανθρώπους από τα αρχαιά ακόμα χρόνια. Φυσικά οι γάτες και οι σκύλοι δεν θα υπήρχαν σε αυτή την μορφή που έχουν σήμερα αν δεν υπήρχε ο άνθρωπος.

Aκόμα και τα ποντίκια και οι αρουραίοι δεν θα κατάφερναν ποτέ να φτάσουν τους πληθυσμούς που έχουν σήμερα χωρίς την ανθρώπινη παρουσία. Συμπερασματικά θα πρέπει να αναλάβουμε την ευθύνη και για την διαχείριση όλων αυτών των ζώων.

Αρχικά θα πρέπει σε κάθε πόλη να προωθείται μια εκστρατεία ενημέρωσης για τα δεσποζόμενα αλλά και τα αδέσποτα ζώα.

Οι πολίτες πρέπει να είναι ενήμεροι για τις υποχρεώσεις τους απέναντι στα κατοικίδιά τους και για τις επιπτώσεις της εγκατάλειψης των ζώων με συνέπεια τις τραγικές εικόνες αδέσπωτων ζώων. Μόνο μέσα από την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον όπου τα ζώα θα ζουν με αξιοπρέπεια και ασφάλεια.

Πάρκα για σκύλους

Επιπλέον, η δημιουργία πάρκων για σκύλους μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή της μόλυνσης των υπόλοιπων πάρκων από τα περιττώματα των κατοικίδιων ζώων. Αυτοί οι ειδικοί χώροι προσφέρουν ένα ασφαλές περιβάλλον για τα κατοικίδια και τους ιδιοκτήτες τους, ενώ παράλληλα προστατεύουν τα υπόλοιπα πάρκα από τη μόλυνση. Ή και απλά να υπάρχουν σημάνσεις ώστε να μαζεύουν τα περιτώματά τους οι ιδιοκτήτες τους.

Ακόμη πρέπει να γίνονται μυοκτονίες για την μείωση των πληθυσμών των βλαπτικών τρωκτικών αλλά και των βλαπτικών εντομών.

Όπως επίσης προωθούμε την τακτική απομάκρυνση των σκουπιδιών από τους κοινόχρηστους δημόσιους χώρους, προκειμένου να αποτρέπονται πιθανές πηγές μόλυνσης.

Υγρό στοιχείο σε πάρκα

Σε περιοχές όπου συνυπάρχουν ζώα του δήμου, όπως πάπιες  ή και κύκνοι, απαιτείται η διασφάλιση ενός ορθού τρόπου αλληλεπίδρασης με αυτά τα ζώα. Είναι αναγκαίο να καθοριστούν σαφείς κανόνες και να δημιουργηθούν κατάλληλοι χώροι που θα επιτρέπουν στους κατοίκους να απολαμβάνουν την παρουσία τους χωρίς να τους προκαλούν δυσφορία (π.χ. τροφή με ψωμιά.) ή να απειλούν την ευημερία των ζώων. Πρέπει να επισημαίνεται με πινακίδα (π.χ. Οι πάπιες δεν τρώνε ψωμί, ούτε τσουρέκι αλλά τρώνε μπιζέλια, καλαμπόκι, ρύζι).

Γενικά, η εκμετάλλευση των ζώων για ψυχαγωγικούς σκοπούς πρέπει να αποφεύγεται, προκειμένου να προστατευθούν τα δικαιώματα των ζώων.

Σε μια πόλη όπως το Ναύπλιο που περιστοιχείζεται από θάλασσα μήπως είναι καλύτερα διακριτικά στοιχεία νερού και  με καλαισθησία; Και όχι η άδεια μπετονένια  λεκάνη (όταν αδειάζει το νερό), με ακαθαρσίες γύρω της ή αν είναι συντριβάνι (στον Καποδίστρια π.χ με διάφορα μπουκάλια μέσα της, μέχρι να καθαριστούν;)

 

Και εννοείται...

Μπορούν να υλοποιηθούν δράσεις όπως η παρατήρηση της άγριας ζωής στο φυσικό της περιβάλλον (Υγροβιότοπο), ή η δημιουργία σημείων έλξης, όπως ποτίστρες και ταΐστρες, για τα πουλιά σε πάρκα και γειτονιές, με σκοπό τη διατήρηση της ισορροπίας στο αστικό περιβάλλον.

Συνολικά, το Ναύπλιο έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει ένα αστικό περιβάλλον που θα βελτιώνει την ποιότητα ζωής των κατοίκων του και συγχρόνως θα προστατεύει το περιβάλλον. Απαιτείται συνεχής δράση, βιώσιμος σχεδιασμός και ενεργή συμμετοχή της κοινότητας και των ειδικών δασοπόνων με κατεύθυνση στο αστικό πράσινο για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι και να διασφαλιστεί ένα καλύτερο μέλλον για όλους.

Και το αυτονόητο: Κάθε ένας στο πόστο του να κάνει σωστά τη δουλειά του και να ελέγχεται και από την κοινότητα, δηλαδή εμάς, όπως γίνεται εδώ και χρόνια σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.

*Η Γεωργία Τζαμαλούκα είναι Κοινωνική Ψυχολόγος και Υποψήφια με την Λαϊκή Συσπείρωση στον Δήμο Ναυπλιέων.

*Οι φωτογραφίες είναι όλες προερχόμενες από το προσωπικό αρχείο της Γεωργίας Σ. Τζαμαλούκα.