Ο Ναός του Αγίου Λαζάρου στη Λάρνακα | Ιστορία, Παράδοση και Πίστη του Κωνσταντίνου Χ. Τζιαμπάση

 

Φωτογραφία | Κ.Χ.Τ.

*Γράφει ο Κωνσταντίνος Χ. Τζιαμπάσης

Ο Ναός του Αγίου Λαζάρου στη Λάρνακα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους θρησκευτικούς και ιστορικούς τόπους της Κύπρου. Χτισμένος στον χώρο όπου, σύμφωνα με την παράδοση, ετάφη ο «τετραήμερος» Άγιος Λάζαρος, ο ναός αναδεικνύει τη διαχρονική πνευματική σχέση της Κύπρου με την πρώιμη χριστιανική ιστορία και τη βυζαντινή παράδοση. 

Ο Λάζαρος μετά την ανάστασή του από τον Χριστό κατέφυγε στην Κύπρο, διωγμένος από τους Ιουδαίους. Εγκαταστάθηκε στο Κίτιον (σημερινή Λάρνακα), όπου χειροτονήθηκε Επίσκοπος από τον Απόστολο Παύλο και τον Απόστολο Βαρνάβα.

 

Η εκκλησιαστική του δράση ήταν καθοριστική για τη θεμελίωση της χριστιανικής πίστης στην περιοχή. Ο Λάζαρος έζησε εκεί μέχρι το τέλος της ζωής του, σε αυστηρή λιτότητα και σιωπή, μην μπορώντας ποτέ να χαμογελάσει ξανά μετά την εμπειρία του Άδη. Μετά τον θάνατό του, ετάφη σε μαρμάρινη λάρνακα, την οποία αποκάλυψε τον 9^οαι. ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Λέων ΣΤ΄ ο Σοφός.

 

Ο Ναός του Αγίου Λαζάρου και η Μεταφορά των Λειψάνων

 

Η αποκάλυψη του τάφου του Αγίου οδήγησε στην ανέγερση του επιβλητικού ναού στα τέλη του 9^ου αιώνα. Το 890 μ.Χ., τα λείψανα του Αγίου μεταφέρθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, προς ενίσχυση της πρωτεύουσας του Βυζαντίου.

 

Ωστόσο, κατά τον 20ο αιώνα, οι ανασκαφές αποκάλυψαν ανθρώπινα οστά κάτω από την Αγία Τράπεζα του ναού, τα οποία θεωρούνται κατάλοιπα του αρχικού λειψάνου του Αγίου. Το γεγονός αυτό ενισχύει την πνευματική αξία του προσκυνήματος.

 

Ο Ναός του Αγίου Λαζάρου είναι ένας σπάνιος συνδυασμός βυζαντινής και μεταβυζαντινής αρχιτεκτονικής. Ο ναός είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλους και διαθέτει εξαίσια πέτρινη τοιχοποιία, ενώ το καμπαναριό προστέθηκε κατά τη Λατινική κυριαρχία.

 

Το εσωτερικό κοσμείται από εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο του 18^ου αιώνα, επιχρυσωμένο και πλούσια διακοσμημένο με εικόνες της Ορθόδοξης παράδοσης. Το εκκλησιαστικό μουσείο του ναού στεγάζει βυζαντινές εικόνες, χειρόγραφα και ιερά σκεύη.

 

Η φυσική και πνευματική παρουσία του Αγίου Λαζάρου στην Κύπρο δεν περιορίζεται στη θρησκευτική σφαίρα. Ο Άγιος Λάζαρος είναι πολιτισμικό σύμβολο της μακραίωνης σχέσης του κυπριακού ελληνισμού με τη χριστιανική Ανατολή.

 

Το πρόσωπό του λειτουργεί ως κρίκος που συνδέει τη βιβλική εποχή με το βυζαντινό και το σύγχρονο παρόν της Κύπρου. Ο ναός είναι σημείο αναφοράς για προσκυνητές και τουρίστες. Το μυσταγωγικό του περιβάλλον, η πρόσβαση στον τάφο του Αγίου και το πλούσιο μουσείο το καθιστούν έναν από τους σημαντικότερους προορισμούς στη Λάρνακα.

 

Φωτογραφία | Κ.Χ.Τ.

Παράλληλα, η τοποθεσία του – κοντά στο παραλιακό μέτωπο – επιτρέπει στον επισκέπτη να συνδυάσει πνευματικότητα, ιστορία και κυπριακή φιλοξενία. Ο Άγιος Λάζαρος αποτελεί για την Κύπρο ένα ζωντανό σύμβολο πίστης και πολιτισμού.

 

Ο ναός του στη Λάρνακα, κτισμένος πάνω στον τάφο του, συνδέει το παρελθόν με το παρόν και προσφέρει στον επισκέπτη μια εμπειρία κατάνυξης, ιστορικής γνώσης και λαϊκής σοφίας. Είτε ως προσκυνητής είτε ως ταξιδιώτης, μια επίσκεψη στον Ναό του Αγίου Λαζάρου είναι μια συνάντηση με τη μνήμη, την πίστη και την ψυχή της Κύπρου.

*Ο Κωνσταντίνος Χ. Τζιαμπάσης είναι αρχαιολόγος